اسم الکتاب : نظريه حقوقى اسلام المؤلف : مصباح یزدی، محمد تقی الجزء : 1 صفحة : 258
يك واژه عربى است. از آنجا كه معادل فارسى آن گويا و روشن نبوده است، لذا در ترجمه فارسى نيز از واژه «كرامت» استفاده شده است[1]. منظور از «كرامت» اين است كه انسان داراى حُرمت است و حق دارد در جامعه بهطور محترمانه زيست كند و كسى حق ندارد با گفتار و رفتار خويش حيثيت او را با خطر مواجه سازد. همچنين «قوه مقنّنه» در تدوين قانون، و «قوه مجريه» در اجراى قانون، بايد به گونهاى عمل كنند كه موجب بىحرمتى به شخص مجرم نگردد[2]. بر اين اساس، «اعلاميه جهانى حقوق بشر» تأكيد مىكند كه مجازاتهايى كه موجب بىاحترامى به شخص مىگردد، بايد لغو گردد. نيز بر اساس «حق حيات»، تأكيد شده كه قانونگزارانِ كشورها بايد مجازات «اعدام» را لغو نمايند[3]؛ چون هر انسان، گرچه گنهكار و مجرم هم باشد داراى حق حيات است و نبايد زندگى او صدمه ببيند. از اين رو، در برخى كشورها قانون مجازات اعدام لغو شده است. آنان افتخار مىكنند كه اين عمل به خاطر رعايت حقوق انسان و حق حيات صورت پذيرفته است. از نظر آنها، شكنجه و توهين در هنگام دادرسى ممنوع است و حتى پس از ثبوت جرم، بايد از رفتارى كه موجب بىحرمتى به شخص مجرم مىگردد، پرهيز شود. كسانى كه اين اعلاميه را بسيار مقدس مىشمارند، سعى مىكنند كه مجرم را به «جريمه مالى» يا «زندان» محكوم سازند. از نظر آنان، اين دو نوع مجازات، با كرامت انسان منافات ندارد. از اين رو مشاهده مىشود افرادى كه مرتكب جنايت شدهاند، با پرداخت مقدارى پول آزاد مىشوند، و يا حداكثر به زندان محكوم مىگردند.
ناگفته نماند امروزه در دنيا بىحرمتىهاى فراوانى به انسانهاى بىگناه صورت مىپذيرد و هر گاه منافع قانونگزاران، مجريان و سردمداران زر و زور در معرض خطر قرار گيرد، جنايات
[1] در مقدمه اعلاميه جهانى حقوق بشر، واژه «Inherent dignity» آمده است كه ترجمه آن «حيثيت ذاتى» است. نيز در ماده يك اعلاميه آمده است: «تمام افراد بشر آزاد به دنيا مىآيند و از لحاظ حيثيت و حقوق با هم برابرند...»، كه كلمه «حيثيت» ترجمه واژه «dignity» است. در مجموع مىتوان گفت: مراد از «حيثيت ذاتى»، همان «كرامت» است. [2] ماده 5 اعلاميه جهانى حقوق بشر مىگويد: «احدى را نمىتوان تحت شكنجه يا مجازات يا رفتارى قرار داد كه ظالمانه و يا برخلاف انسانيت و شئون بشرى يا موهن باشد.» [3] هيچ مادهاى از مواد اعلاميه جهانى حقوق بشر، در خصوص لغو مجازات اعدام نيامده است؛ ولى حقوقدانان بر اساس ماده 5 اين اعلاميه تأكيد مىكنند كه مجازات اعدام غير بشرى است. در عين حال، چندين كنوانسيون و پروتكلِ بينالمللى به گونه صريح خواهان لغو مجازات اعدام شده است؛ مانند: ماده 6 كنوانسيون حقوق سياسى و مدنى؛ ماده 1 پروتكل حقوق سياسى و مدنى و اعلاميه حقوق بشر اروپايى. در اين مورد نگاه كنيد به كتاب: «International Human Rights»، نوشته Rebecca wallaceصفحه 527 به بعد.
اسم الکتاب : نظريه حقوقى اسلام المؤلف : مصباح یزدی، محمد تقی الجزء : 1 صفحة : 258