سعادت و يا شقاوت را براى خويش تأمين كند و سعادت و شقاوت ابدى او در سايه رفتارهاى او در دنيا حاصل مى‌شود: اگر رفتارهايش طبق دستور خدا باشد، به سعادت ابدى مى‌رسد و اگر بر خلاف دستورهاى خدا باشد، به شقاوت ابدى خواهد رسيد.

    اين‌كه برخى در پاسخ به مسأله انتظار از دين اقلّى شدند و گفتند ما حداقل انتظار را بايد از دين داشته باشيم و بر اين اساس كردارها و رفتارهاى انسان را به دو بخش تقسيم كردند، بخشى كه در قلمرو دين قرار مى‌گيرد و مربوط به آخرت است و ربطى به دنيا ندارد و بخشى كه مربوط به دنياست و از قلمرو دين خارج است كه از جمله آنها مسائل اجتماعى و سياسى مى‌باشد، ناشى از مغالطه‌اى بود كه بدان دست زدند. آنها پيش خود تصور كردند كه اگر حداكثر انتظار را از دين داشته باشند بايد بيان همه امور از جمله نحوه غذا خوردن و ساختن خانه را از دين بخواهند و چون ديدند چنين انتظارى نه صحيح است و نه دين برآورده كننده آن است، گفتند ما حداقل انتظار را از دين داريم. مغالطه از آن روست كه مسأله فوق تنها دو گزينه ندارد، بلكه گزينه سومى نيز دارد كه حق است و آن اين كه ما از دين انتظار نداريم كه همه چيز حتى نحوه غذا خوردن و پوشيدن لباس و ساختن خانه را براى ما بيان كند، هيچ كس چنين ادعايى ندارد، اما با اين كه دين بيان بسيارى از مسائل را به حوزه علوم غير دينى وانهاده ، به نوعى آن مسائل نيز در قلمرو دين قرار مى‌گيرند؛ و آن هنگامى است كه رنگ ارزشى به خود گيرند.

4. صبغه ارزشى اعمال و رفتار دنيوى

وقتى ما زندگى دنيا را پيوسته با زندگى آخرت ديديم و معتقد شديم كه مجموعه رفتارها و اعمال انسان در تكامل و يا انحطاط انسان نقش دارند و رفتارهاى ما مى‌تواند در كمال نهايى و سعادت ابدى ما تأثير گذارد، رنگ ارزشى به خود مى‌گيرد و به دينْ حق مى‌دهيم كه درباره آنها قضاوت كند. به زبان ساده دين حلال و حرامِ افعال ما را بيان مى‌كند، نه كيفيّت انجام آنها را؛ دين مى‌گويد خوردن برخى از غذاها حرام و گناه است، مثلاً خوردن گوشت خوك و نوشيدن مسكرات حرام است. اما بيان نحوه درست كردن شراب و پروراندن خوك كار دين نيست. اين كه دين خوردن گوشت خوك را حرام كرده، از آن روست كه در راستاى تكامل دينى نيست و اساسا احكام ايجابى و سلبى دين به جهت اثرات مثبت و منفى‌اى است كه متعلّقات احكام براى سعادت و آخرت انسان در پى دارند و براى بيان وجه ارزشى رفتارهاست.