در كشورى كه به پاس جانفشانى‌ها و فداكارى‌هاى شهيدان كه به امر امام و مرجعشان جهاد و مبارزه كردند و در اين راه شهيد شدند، نظام اسلامى تحقق يافت و در فضاى آزادى كه ثمره و دستاورد خون شهيدان و فداكارى‌هاى ايثارگران است، عده‌اى قلم مى‌زنند و مى‌گويند: امام سوار بر موج شد و حركت مردم را به عنوان نهضت و انقلاب اسلامى قلمداد كرد و رقم زد! آيا اين ادعا واقعيّت دارد؟ آيا اگر مردم مسلمان ايران، براى انجام وظيفه دينى و شرعى‌شان، در صحنه‌هاى انقلاب حاضر نشده بودند و در برابر گلوله‌ها سينه‌هاى خود را سپر نكرده بودند، انقلاب به پيروزى مى‌رسيد؟ و آيا اگر دستور امام نبود دست به چنين كارى مى‌زدند؟ بى‌انصافى است كه ما واقعيت‌ها را فراموش و انكار كنيم. حقيقت اين است كه دين و رهبرى‌هاى امام، در پيدايش انقلاب و تداوم و سپس پيروزى در جنگ و در تحمل همه تنگناها و سختى‌ها و مشكلات نقش اساسى و اول را ايفاء كرد و ان‌شاءالله با رهبرى‌هاى جانشين شايسته حضرت امام (رحمه‌الله) و تدبيرهاى حكيمانه او اين موفقيت‌ها، در پرتو وحدت و همدلى مردم فداكار ايران كماكان ادامه خواهد يافت و مردم در سايه رهبرى‌هاى ولىّ فقيه، حفظه اللّه تعالى، مراحل و مدارج بيشترى از كمال و ترقّى را خواهند پيمود.

    خلاصه سخن اين كه درجه‌بندى تابعيّت امرى است كه در همه نظامهاى عالم پذيرفته شده است. البته ملاك تابعيّت و شرايط آن از ديدگاه اسلام و ديدگاه ديگران فرق مى‌كند؛ ولى اختلاف در درجه تابعيّت چيزى نيست كه ما ابداع كرده باشيم و اين تفاوت در درجه تابعيّت هيچ ربطى به اشتراك مردم در اصل انسانيّت ندارد. همه مردم از نظر انسانيّت در يك درجه هستند، اما يا در آنها بطور طبيعى شرايطى وجود دارد كه منشأ اختلاف تكاليف و حقوق مى‌شود، يا شرايط، ويژگى‌ها، توانمندى‌ها و قابليت‌هايى كه كسب كرده‌اند منشأ متوجه شدن تكليفى به عهده آنها مى‌شود كه در مقابل آن حقّى نيز به آنها تعلق مى‌گيرد. پس منشأ اختلاف حقوق و تكاليف، يا اختلافات طبيعى است و يا اختلافاتى است كه ناشى از انتخاب و اختيار افراد مى‌شود: مثلاً دين خاصّى را پذيرفتند، يا مهارت‌هاى خاص و ويژگى‌هاى لازم براى پذيرش پُست و مقامى را كسب كردند. بى‌شك اين اختلافات و ويژگى‌هاى كسبى و از جمله پذيرفتن اصول و مبانىِ خاصّى، در درجه تابعيّت و شهروندى ايشان مى‌تواند مؤثر باشد.