گرايش دادن مردم به يك دين و يك مذهب و يك فكر بايد از بين برود، تا همه بتوانند با هم زندگى كنند و ديگر بر سر مسائل مذهبى با هم اختلافى نداشته باشند؛ چون همين اختلافات دينى موجب جنگها و كشتارها گرديده است. اكنون بايد همه مذاهب و اديان و افكار را صحيح و بر حق قلمداد كرد تا زمينه صلح و آشتى و صفا فراهم آيد.

4. مفهوم پلوراليزم دينى

گرچه ما در صدد طرح مسأله پلوراليزم بطور تخصصى نيستيم، اما به اجمال عرض مى‌كنيم كه يك وقت ما در مقام عمل مى‌گوييم بايد با طرفداران مذاهب مختلف و صاحب‌نظران مختلف در فلسفه‌ها و علوم مختلف برخورد متين، مؤدبانه و سنگين داشت و به آنها اجازه داد افكارشان را مطرح كنند و از آن دفاع كنند و در حوزه‌هاى گوناگون وارد گفتگو و بحث و بررسى شوند. در دنياى امروز، ما شاهديم كه در يك شهر مسيحى، زرتشتى و يهودى دوستانه در كنار هم زندگى مى‌كنند و كشمكش، اختلاف و برادركشى و ديگركشى در بين آنها وجود ندارد. تقريبا اين چيزى است كه در هيچ نظام مذهبى و دينى و سياسى به اندازه اسلام مورد توجه قرار نگرفته است و تا اين حد با صاحبان اديان مدارا نشده است. با اين كه در اسلام محور و مركز ثقلِ اعتقادات، توحيد است و مبارزه با تثليث و شرك، در جهت ترويج و تثبيت توحيد، ضرورى دانسته شده، در عين حال مى‌نگريم كه در اسلام، مسيحيّت و يهوديّت به عنوان دو مذهب رسمى شناخته مى‌شوند و پيروان اين دو مذهب در پناه اسلام هستند وجان، مال و ناموسشان محفوظ است و كسى حقّ كوچكترين تعرّض و يا تجاوز به آنها را ندارد. اين نوع برخورد و مدارا با پيروان ساير مذاهب الهام گرفته از سيره و سلوك اولياى دين و از جمله اميرالمؤمنين (عليه السلام) است؛ چنانكه حضرت در يكى از خطبه‌هاى نهج البلاغه مى‌فرمايند: شنيده‌ام كه در يكى از شهرهاى عراق خلخالى از پاى يك دختر ذمّى درآورده‌اند؛ جا دارد كه مسلمان به جهت اين جنايت جان دهد (به تعبير ديگر، دق كند و بميرد). زيرا در كشور اسلامى و در پناه دولت اسلامى يك دختر غيرمسلمان مورد ستم واقع شده است. چنين برخوردى با طرفداران مذاهب ديگر از امتيازات و افتخارات اسلام و برگرفته از نصّ صريح قرآن است: