جلسه چهارم

امكان و ضرورت تأسّى و تبعيت از معصوم

مرورى بر مطالب پيشين

گفتيم كه يكى از وظايف مهم انبياى الهى تربيت انسان‌‌هاست و در فرهنگ قرآنى از تربيت به «تزكيه» تعبير مى‌‌گردد. همچنين گفتيم كه اين وظيفه پس از پيامبر خاتم(صلى الله عليه وآله) به عهده ائمه اطهار(عليهم السلام) نهاده شد. آن‌‌گاه اين بحث مطرح گرديد كه مهمترين راه‌‌كار تربيت، نشان دادن الگو، نمونه و سرمشق عملى است. از اين رو، هم در قرآن و هم در روايات بر اين نكته تأكيد شده كه ما به رفتار اولياى خدا و بزرگان دين تأسّى و اقتدا كنيم و روش و سيره آنها را در رفتار خود عينيت و تحقق بخشيم. مسلماً مسأله تبعيت و تأسّى و تقليد از اولياى دين و سايرين، پيش‌‌فرض‌‌هايى دارد كه ابتدا بايد به آنها پرداخته شود. از اين جهت، اين سؤال را مطرح كرديم كه اساساً تقليد و تبعيت از ديگران صحيح است يا نه؟ در پاسخ گفتيم كه تقليد امرى فطرى و عقلايى است و ضرورتى اجتناب‌‌ناپذير در زندگى انسان است و اگر كسى در هيچ موردى نخواهد از ديگران سؤال كند و از غير خود تقليد و پيروى نكند، زندگى‌‌اش به سامان نمى‌‌رسد. اما چنان نيست كه انسان در هر موردى و از هر كسى مى‌‌تواند تقليد كند و تقليد و پيروى از ديگران، وقتى منطقى و صحيح است كه شرايط آن فراهم گردد و چنان كه گفتيم، در مواردى تقليد و پيروى از ديگران مذموم و خطرناك است.