جلسه سوم

بازخوانى انگيزه‌‌هاى تقليد و تبعيت از ديگران

بايسته‌‌هاى تقليد و رد نظريه غريزى بودن تقليد

در بحث قبل، عقلانى و فطرى بودن اصل مسأله تقليد و تبعيت از ديگران مطرح گرديد. پس از اثبات اصل اين مطلب، سه سؤال اساسى پيش روى ماست: 1. از چه كسانى بايد تقليد كرد؟ 2. در چه مسايلى بايد تقليد كرد؟ 3. براى تقليد و تبعيت از ديگرى چه انگيزه‌‌اى بايد داشت؟

يكى از مطالبى كه براى روشن شدن پاسخ سؤالات مذكور بايد بدان پرداخت اين است كه آيا تقليد يك رفتار آگاهانه، انتخابى و اختيارى است كه براساس علم و آگاهى انجام مى‌‌پذيرد كه در اين صورت، انسان بايد در تقليد و تبعيت از ديگران انگيزه‌‌اى داشته باشد يا تقليد يك امر غريزى و ناآگاهانه است كه بدون انگيزه عقلانى انجام مى‌‌گيرد؟ پس از حلّ اين مسأله است كه بحث از نوع انگيزه تقليد مطرح مى‌‌گردد.

برخى از روان‌‌شناسان مشهور و پرآوازه اخير غرب نظير ويليام مك‌‌دوگال (William McDougall) معتقدند كه اساساً تقليد امرى غريزى و ناآگاهانه است و انسان از همان دوران طفوليت، زندگى‌‌اش را با تقليد و تبعيت از ديگران شروع مى‌‌كند. مثلا نوزاد سعى مى‌‌كند هر كارى را كه پدر و مادرش انجام مى‌‌دهند انجام دهد و از حركات و رفتار آنها تقليد كند، بدون اينكه چرايى اين تقليد براى او مطرح باشد. اين حالت غريزى پس از دوران طفوليت و در سنين نوجوانى و