جلسه هفتم

نگرش اسلام و ليبراليسم به سنت‌‌ها، باورها و ارزش‌‌ها

نگاهى دوباره به موارد ضرورت تقليد و ساحت‌‌هاى آن

گفتيم كه تقليد و پيروى در حوزه دين مبتنى بر دليل عقلى و سيره عقلايى است، يعنى آنچه را عقل مستقلاً درك نمى‌‌كند و راهى براى اثبات آن ندارد و يا در مواردى، با وجود امكان تحقيق و بررسى و اجتهاد به دلايلى انسان در صدد تحقيق بر نمى‌‌آيد، ملزم به تبعيت و پيروى از كسانى است كه راه را به او مى‌‌نمايانند. در مقام پيروى از مرجع صلاحيت‌‌دار در درجه اول و به حكم عقل بايد از كسانى پيروى و تقليد كرد كه از هر خطا و اشتباهى مصون و مبرّا هستند و آنان عبارتند از پيامبران و امامان معصوم(عليهم السلام). در درجه دوم و در صورتى كه ما دسترسى به رأى معصوم نداريم، به حكم عقل و بناى عقلا ما ملزم هستيم از كسانى تقليد كنيم كه به جهت شباهت بيشترى كه به معصوم دارند و به جهت تخصص در زمينه دين و معارف الهى، احتمال خطا واشتباهشان ضعيف است و بهتر از ديگران مى‌‌توانند ما را به مسايل و نيازمندى‌‌هاى دينى راهنمايى كنند. از اين جهت است كه ما در زمينه مسايل فقهى از مراجع تقليد كه متخصص و كارشناس در فقه اسلامى هستند تقليد مى‌‌كنيم. چون خطا و اشتباه آنها، در اين زمينه، به مراتب كمتر از اشتباه ديگران است و مراجعه به آنها همانند مراجعه بيمار به پزشك است كه مبتنى بر روش و بناى عقلايى است. بنابراين، در حوزه