بناى عقلايى است و عقلا وقتى كسى را حاذق‌‌تر و اعلم بدانند به او مراجعه مى‌‌كنند و تنها در صورت عدم دسترسى به نظريات چنين كسى، به ديگران مراجعه خواهند كرد.

بنابراين، ما در تقليد از مجتهد نه از روى تعصب و نه از روى هوس عمل مى‌‌كنيم، بلكه ملاك ما داشتن علم و تقوا و عدالت است و وقتى كسى را اعلم از ديگران يافتيم، او را بر سايرين ترجيح مى‌‌دهيم و در اينجا عمل و تقليد ما مبتنى بر عقل و روش عقلاست و به جز ملاك‌‌هاى عقلى و شرعى مانند علم و تقوى، ملاك‌‌هاى ديگرى چون همشهرى بودن و هم‌‌زبان بودن براى ما معتبر نيست.

نسبت منطق دگرانديشان با فرعونيان

در مقابل، عده‌‌اى مى‌‌گويند كه ما بايد ببينيم دنيا چه مى‌‌پسندد و امروزه ملاك، تبعيت از افكار جهانى و فرهنگ پيشرفته غرب است و چون غرب داراى تمدن و فرهنگ پيشرفته و دست‌‌آوردهاى شگفت‌‌آور علمى است، ما بايد دنباله‌‌رو آنها باشيم. طبق اين منطق، نبايد پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) در زمانى كه مردم بت‌‌پرست بودند، با خواست مردم مخالفت مى‌‌كرد و نداى توحيد سر مى‌‌داد و مردم را به مخالفت با مرام نياكان خويش فرا مى‌‌خواند. همچنين نبايد حضرت موسى(عليه السلام) به مخالفت با فرعون بر مى‌‌خاست. بلكه چون فرعون ثروت و قدرت داشت و برخوردار از عالى‌‌ترين تمدن عصر خود بود و بر سرزمينى حكومت مى‌‌كرد كه به دست‌‌آوردهاى بزرگ علمى رسيده بود، همه بايد از فرعون اطاعت و پيروى مى‌‌كردند! مگر نه اين است كه در زمان فراعنه، مردم مصر به پيشرفت‌‌هاى بزرگ و خارق العاده علمى رسيده بودند كه نمونه آن، اهرام مصر است كه با اينكه بيش از چند هزار سال از ساخت آنها گذشته، هنوز رموز و اسرار آنها كشف نشده است و اين خود گوياى اين است كه دانش و دست‌‌آوردهاى علمى آن زمان از جهاتى