اينكه از زير بار مسؤوليت شانه خالى كنند و يله و رها و فارغ از هر محدوديتى باشند و از آزادى افسارگسيخته برخوردار گردند، با اينكه دليلى بر رد معاد ندارند آن را انكار مى‌‌كنند؛ خداوند در اين باره مى‌‌فرمايد: أَيَحْسَبُ الْإِنْسانُ أَلَّنْ نَجْمَعَ عِظامَهُ. بَلى قادِرِينَ عَلى أَنْ نُسَوِّيَ بَنانَهُ. بَلْ يُرِيدُ الْإِنْسانُ لِيَفْجُرَ أَمامَهُ. يَسْئَلُ أَيّانَ يَوْمُ الْقِيامَةِ؛[1] آيا انسان مى پندارد كه هرگز استخوان هاى او را جمع نخواهيم كرد. آرى قادريم كه [حتى خطوط سر]انگشتان او را موزون و مرتب كنيم.[انسان شك در معاد ندارد] بلكه او مى‌‌خواهد [آزاد باشد و بدون ترس از دادگاه قيامت]هرزگى كند.[از اين رو]مى پرسد: قيامت كى خواهد بود.

در جاى ديگر خداوند در باره منكرين معاد مى‌‌فرمايد: وَ إِذا قِيلَ إِنَّ وَعْدَ اللّهِ حَقٌّ وَ السّاعَةُ لا رَيْبَ فِيها قُلْتُمْ ما نَدْرِي مَا السّاعَةُ إِنْ نَظُنُّ إِلاّ ظَنًّا وَ ما نَحْنُ بِمُسْتَيْقِنِينَ؛[2] و چون گفته شد: وعده خدا راست است و شكى در رستاخيز نيست، گفتيد: ما نمى دانيم رستاخيز چيست؟ ماتنها گمانى در اين باره داريم و به هيچ وجه يقين نداريم!

از منظر قرآن، منكران قيامت براى اينكه احساس مسؤوليت نكنند و هر كار كه خواستند انجام دهند، منكر اصل معاد و قيامت شدند تا با خيال راحت به كارهاى زشت دست يازند و حساب و كتابى فراروى خود نبينند، وگرنه آنان هيچ دليلى براى انكار معاد ندارند و آنچه مى‌‌گويند بهانه‌‌اى بيش نيست؛ چون وقتى خداوند قدرت داشت انسان را از عدم و نيستى به وجود آورد و به او هستى بخشد، چطور نمى‌‌تواند بار ديگر او را استوار و موزون سازد.

تسليم عقل در برابر وحى

درست است كه عقل راهى براى اثبات پاره‌‌اى از اعتقادات و از جمله كيفيت معاد