هر سلولى يك سيستم كوچك هدفمند است و مجموعه‌اى از سلولها عضوى را پديد مى‌آورند كه سيستم بزرگتر هدفمندى است و مجموعه سيستم هاى گوناگون و در هم پيچيده، سيستم كلى و هدفمند بدن را تشكيل مى‌دهند. اما كار به همين جا خاتمه نمى‌يابد بلكه سيستمهاى بى شمار از موجودات جاندار و بى جان، يك سيستم عظيم كران ناپيدا را تشكيل مى‌دهند بنام جهان طبيعت كه تحت تدبير حكيمانه واحدى با كمال نظم و انسجام، اداره مى‌شود.

«ذلِكُمُ اللّهُ فَأَنّى تُؤْفَكُونَ1».

بديهى است هر قدر دانش بشر، گسترش يابد و قوانين و روابط پديده هاى طبيعى، بيشتر كشف شود اسرار و حكمتهاى آفرينش، بيشتر آشكار مى‌گردد. ولى تأمل در همين پديده هاى ساده و نشانه هاى روشن، براى دلهاى پاك و ناآلوده، كفايت مى‌كند.

پرسش

1- راههاى مختلف خداشناسى و ويژگيهاى آنها را بيان كنيد.

2- راه ساده خداشناسى چيست؟ و چه ويژگيهايى دارد؟

3- نشانه هاى هدفمندى پديده ها را شرح دهيد.

4- شكل منطقى دليل نظم را بيان كنيد.