اسم الکتاب : بهترین ها و بدترین ها از دیدگاه نهج البلاغه المؤلف : مصباح یزدی، محمد تقی الجزء : 1 صفحة : 226
قبلي ايجاد گردد.[1] «بديع» از همين ماده اشتقاق يافته که از اسماي الاهي و به معناي ابداع و احداث اشيا از عدم است.[2]
معناي اصطلاحي بدعت: در اصطلاح متدينان و عرف، و از جمله در فرهنگ اسلامي، بدعت عبارت است از نوآوري و داخل کردن چيزي در دين با اينكه آن چيز اصل و اساسي در دين ندارد. بر اين اساس، کاربرد اصطلاحي بدعت در زمينة دين و شريعت است و ناظر به چيزي است که آموزهاي ديني و شرعي معرفي ميشود، با اينكه دليل شرعي و اصل و اساسي در شريعت ندارد. بنابراين تعريف اصطلاحي و عرفي بدعت شامل نوآوري در عرصههاي علوم تجربي و حوزههاي غيرديني نميگردد. همچنين هر گونه نوآوري در دين بدعت نام نميگيرد. همچنين فتاواي جديدي که فقيهان آگاه به زمان و روابط اجتماعي و سياسي حاکم بر جامعه، در زمينههاي گوناگون اجتماعي، اقتصادي، سياسي و فرهنگي صادر ميكنند، هرگز مشمول بدعت نميشود؛ زيرا آن فتاوا بر اساس کتاب و سنت و در پرتو عروض عناوين ثانوي و پيدايي موضوعات جديد در بستر زمان و مکان صادر ميگردند.
نمودهاي بدعت در اديان پيشين
با توجه به اينكه دين از سه بخش عقايد، اخلاق و احکام فردي و اجتماعي تشکيل ميشود، بدعت يعني آنچه ماهيتي ديني ندارد و خارج از دين است، در يکي از اين سه بخش قرار گيرد. به تعبير ديگر، چيزي که از دين نيست بدان افزوده شود. همچنين ميتوان فروکاستن از دين را نيز بدعت ناميد و بر اين اساس اگر کسي بخشي از عناصر دين را خارج از دين شمرد، بدعت آورده است. اين اصطلاح و برداشت از بدعت در روايات و
[1] حسین راغب اصفهاني، مفردات الفاظ القرآن، ص 110. [2] محمد ابنمنظور، لسان العرب، ج 2، ص 342.
اسم الکتاب : بهترین ها و بدترین ها از دیدگاه نهج البلاغه المؤلف : مصباح یزدی، محمد تقی الجزء : 1 صفحة : 226