ظرف آبى مى‌آوردند و رسول خدا(صلى الله عليه وآله) دست مبارك خود را در آن مى‌گذاشت و زنانى كه مى‌خواستند بيعت كنند، دستشان را در آن آب مى‌گذاشتند. مفاد و محتواى اين بيعت هم در قرآن كريم مورد اشاره قرار گرفته است:

يا أَيُّهَا النَّبِيُّ إِذا جاءَكَ الْمُؤْمِناتُ يُبايِعْنَكَ عَلى أَنْ لا يُشْرِكْنَ بِاللهِ شَيْئاً وَلا يَسْرِقْنَ وَلا يَزْنِينَ وَلا يَقْتُلْنَ أَوْلادَهُنَّ وَلا يَأْتِينَ بِبُهْتان يَفْتَرِينَهُ بَيْنَ أَيْدِيهِنَّ وَأَرْجُلِهِنَّ وَلا يَعْصِينَكَ فِي مَعْرُوف فَبايِعْهُنَّ وَاسْتَغْفِرْ لَهُنَّ اللهَ إِنَّ اللهَ غَفُورٌ رَحِيم؛[1] اى پيامبر، چون زنان باايمان نزد تو آيند تا با تو بيعت كنند كه چيزى را شريك خدا قرار ندهند، و دزدى و زنا نكنند، و فرزندان خود را نكشند، [و فرزندان حرام‌زاده‌اى كه با دست خود درست كرده‌اند] با بهتان [و حيله] به شوهر خويش نبندند، و در هيچ كار شايسته‌اى مخالف فرمان تو نكنند، با آنان بيعت كن و از خدا براى آنان آمرزش بخواه، كه خداوند آمرزنده مهربان است.

گرچه ايمان آوردن آن زنان و شهادت آنان به وحدانيت خداوند و پذيرش رسالت پيامبر(صلى الله عليه وآله) طبعاً موارد مذكور در اين آيه را هم شامل مى‌شد، اما با اين حال برخى امور به لحاظ اهميتى كه داشتند، لازم بود مورد تأكيد خاص قرار بگيرند و براى عمل به آنها جداگانه بيعت گرفته شود، و اين تعهد جديدى مى‌شد غير از آن تعهد اجمالى كه در ضمن گفتن شهادتين به آن متعهد مى‌شدند.

به هر حال، عهدهايى كه يك مسلمان مى‌بندد، از عهد و پيمان با خدا و پيامبر(صلى الله عليه وآله)آغاز مى‌شود تا مى‌رسد به عهدهايى كه دو نفر بين خود مى‌بندند. اين عهدها نيز گاهى از قبيل معاملات است كه اسامى خاصى، همچون: بيع، اجاره، رهن، مضاربه و نظاير آنها دارد، و گاه نيز از همين عهد و پيمان‌هاى عمومى و عرفى است كه دو نفر با هم قول و قرارهايى مى‌گذارند و نام خاصى ندارد.

گستردگى مفهوم و مصاديق «عهد»

بنابراين مفهوم «عهد» مفهومى بسيار گسترده است و افراد و مصاديق فراوان و مختلفى دارد. اين گستردگى در كاربرد قرآنى اين واژه نيز ديده مى‌شود و ملاحظه مى‌كنيم كه