قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ * الَّذِينَ هُمْ فِي صَلاتِهِمْ خاشِعُونَ * وَالَّذِينَ هُمْ عَنِ اللَّغْوِ مُعْرِضُونَ * وَالَّذِينَ هُمْ لِلزَّكاةِ فاعِلُونَ؛[1] به راستى كه مؤمنان رستگار شدند. همانان كه در نمازشان فروتنند، و آنان كه از بيهوده روى گردانند، و آنان كه زكات مى پردازند.

مرورى بر مطالب جلسه پيشين

در جلسه قبل، آياتى از سوره مباركه مؤمنون را در ارتباط با بحث «فلاح» مرور كرديم. اشاره شد كه واژه «فلاح» در جايى به كار مى‌رود كه شخص در تنگنايى قرار گرفته باشد و با مشكلات و خطرهايى مواجه باشد و بتواند سالم از آنها عبور كند و به مقصد برسد. از اين‌رو آياتى از قبيل: قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُون، قَدْ أَفْلَحَ مَنْ تَزَكّى،[2] قَدْ أَفْلَحَ مَنْ زَكّاها[3] و نظاير آنها كه واژه فلاح در آنها به كار رفته، اشاره دارد به اين‌كه انسان براى نيل به تكامل ناگزير از حركت در مسيرى است كه مشكلات و موانعى در آن وجود دارد و در هر قدم احتمال لغزش و سقوط مى‌رود. به همين سبب انسانى كه طالب رسيدن به مقصد است، بايد شرايطى را به وجود بياورد كه بتواند از اين موانع و مشكلاتْ سالم عبور كند و به مقصد برسد. اين شرايط در برخى آيات قرآن به صورت صفات، و به اصطلاح، «ملكات اخلاقى» مطرح شده، و در برخى ديگر از آيات در قالب افعال و انجام برخى رفتارها بيان