تفاوت‌هايى هم كه بين اين آيه و آيات ابتدايى سوره بقره در توصيف متقين وجود دارد، بخشى از آن به تفاوت در «اجمال» و «تفصيل» باز مى‌گردد. در هر دوجا بحث ايمان به اصول دين، يعنى توحيد و نبوت و معاد آمده، ولى در آيه 177 ايمان به ملائكه نيز آورده شده است. ذكر ملائكه در اين‌جا در واقع از آن جهت است كه آنان واسطه «وحى» هستند و بنابراين از لوازم و دنباله‌هاى ايمان به «نبوت» به شمار مى‌روند. پس يك تفاوت اين است كه در اين آيه ايمان به «نبوت» كمى تفصيلى‌تر ذكر شده است. تفاوت اجمال و تفصيل ديگر مربوط به موضوع «زكات» و «انفاق» است. گرچه در هر دوجا يكى از صفات متقين انفاق كردن و دادن زكات ذكر گرديده، اما در آيات ابتدايى سوره بقره اين مطلب به اجمال آمده بود، در حالى كه در اين آيه مقدارى تفصيل داده شده و علاوه بر اصل انفاق، مواردى هم كه انفاق در آنها صورت مى‌گيرد بيان شده است.

گروهى به نام «عبادالرحمان»

در هر صورت، يكى از روش‌هاى قرآن در بيان مطالب اين است كه عنوانى را ذكر مى‌كند و براى معرفى و توضيح آن، مجموعه‌اى از صفات و افعال را بيان مى‌دارد. تا اين‌جا ما در جلسات گذشته، يكى از اين موارد را كه مربوط به آيات ابتدايى سوره «مؤمنون» مى‌شد به تفصيل مورد بحث قرار داديم و در ضمن آن، در همين زمينه به آياتى از سوره «معارج» و همچنين آيات ابتدايى سوره «بقره» نيز اشاره كرديم. اكنون برآنيم كه طى چند جلسه نمونه‌اى ديگر از اين موارد را كه در سوره «فرقان» و در معرفى «عباد الرحمان» آمده است مورد بحث و گفتوگو قرار دهيم. اين آيات اين‌گونه آغاز مى‌شود:

وَعِبادُ الرَّحْمنِ الَّذِينَ يَمْشُونَ عَلَى الأَْرْضِ هَوْناً وَإِذا خاطَبَهُمُ الْجاهِلُونَ قالُوا سَلاما؛[1] و بندگان خداى رحمان كسانى‌اند كه روى زمين به نرمى [و بى‌تكبر] راه مى روند، و چون نادانان ايشان را مورد خطاب قرار دهند [و سخنان نابخردانه گويند] به ملايمت پاسخ مى‌دهند.

در جلسات پيشين درباره «مفلحان» بحث مى‌كرديم، اما در سوره «فرقان» عنوان جديدى