بعضي از مفسران چون رؤيت خداوند را در بهشت محال ميدانند، واژه «لقاء الله» را به لقاي رحمت خداوند تأويل کردهاند؛ اما اگر گفته شود که منظور از لقاءالله در آيه لقاي عمومي خداوند است که براي همگان در قيامت حاصل ميشود، مفاد آيه چنين خواهد بود ظن به آخرت دست كم باعث ميشود انسان در برابر پروردگار سر تسليم فرود آورد و تنها او را عبادت کند، شرک نورزد و عمل نيك انجام دهد. اين برداشت هرچند مقتضاي ظاهر آيه است و نميتوان آن را انکار کرد؛ اما بايد توجه داشت آيات قرآن علاوه بر برخوردار بودن از مدلول و معناي ظاهري، لطايف و معاني دقيقتري نيز دارند که مدلول اشارهاي آن آيات به حساب ميآيند. گاهي حقايق و معارفي که در قرآن مطرح شده داراي مراتبي از معاني است و نخست معناي ظاهري و سطحي از آنها برداشت ميشود؛ اما با دقت و ظرافت بيشتر، در بطن و لايه زيرين آن معناي ظاهري، معنايي عميقتر کشف ميگردد و گاه دقت و موشکافي فزونتر، معاني عميق و جديدتري از باطن آن حقايق را براي ما نمايان ميسازد.
مراتب و درجات عبادت
يکي از حقايقي که از ارکان دين به شمار ميآيد عبادت است و خداوند آن را يکي از اهداف بعثت پيامبران و فرستادگان خود معرفي ميکند: